G E Z I N S K A A R T V A N J A N H O G E N H O U T.
De voorkant van de eerste gezinskaart van het gezin Hogenhout-Verboom uit het Gemeentearchief Amsterdam, waarop als derde persoon mijn Moeder werd bijgeschreven, met daaronder het bovenste deel van de tweede kaart, waarop het jongste kind, mijn oom Chris, staat. De kwaliteit is slecht. Alle gezinskaarten zijn in de Tweede Wereldoorlog, in 1943, bij de overval van de verzetsgroep van Gerrit Jan van der Veen op het Bevolkingsregister verloren gegaan. Bewaard bleven de films die in 1939 van de kaarten waren gemaakt. (De gezinskaarten werden in dat jaar vervangen door persoonskaarten; daarom zijn de laatste aantekeningen op deze kaarten ook uit 1939.) Toen waren de kaarten al in slechte staat: ze stonden in open houten bakken en moesten er bij elke mutatie uitgehaald (en er weer in teruggezet) worden. Dat gebeurde bij dit gezin nogal eens, omdat het van 1897 tot 1937 maar liefst 25 keer is verhuisd - en dat werd vanaf de derde verhuizing bijgehouden op de achterkant van de kaart, zoals U hieronder kunt zien.
De vergeelde randen die op de film zwart werden afgebeeld, heb ik zoveel mogelijk afgesneden en ik heb geprobeerd, het geheel zo goed mogelijk leesbaar te maken.
Toelichting:
Jammer genoeg is de voorkant van de kaarten vanaf kolom 8 niet volgens de voorschriften ingevuld. Dat betekent, dat uit de daar voorkomende aantekeningen geen vaststaande conclusies kunnen worden getrokken.
De kaart staat op naam van het gezinshoofd, mijn grootvader, waarbij één van de twee o's later kennelijk werd doorgehaald.
Links bovenaan staat het adres waarop het gezin voor het eerst is ingeschreven (Amstel nr. 324). Was Jan bij Maria ingetrokken ("t/h [ten huize] van M. Verboom") ?
De aantekening in kolom 13 op regel 2 "Eig. kaart" [Eigen gezinskaart] lijkt daarop te wijzen.
Rechts bovenaan ("Verhuizingen binnen de gemeente") staat het tweede adres, blijkbaar weer "t/h van M. Verboom".
In de kolommen 2, 3 en 4 staan achtereenvolgens: de achternaam, de voornaam en het geslacht.
In kolom 6 wordt de geboortedatum en in kolom 7 de geboorteplaats vermeld.
De godsdienst wordt in kolom 8 aangegeven (NH, dus Nederlands-hervormd). De H in kolom 9 betekent: gehuwd. Op regel 11 is de H doorgehaald en vervangen door de W van weduwnaar.
Wanneer iemand om welke reden dan ook het gezin verliet, werd zijn naam doorgehaald. Keerde hij of zij later terug, werd de naam onderaan de lijst weer bijgeschreven.
Dus ook wanneer iemand overleed, werd zijn naam doorgestreept. Dat gebeurde dus bij Evertje en bij Maria Verboom, mijn grootmoeder. Op deze kaart werd dan - niet conform de voorschriften - in kolom 16 de overlijdensdatum ingevuld. (Kennelijk werd Evertje eerst bij vergissing onder de naam Jan ingeschreven.)
In kolom 5 wordt met een H de hoofdbewoner aangegeven en bij de anderen de relatie tot deze hoofdbewoner: V voor de echtgenote, z en d voor zonen en dochters.
Opvallend is hierbij, dat (op regel 7) Maria Verboom hoofdbewoner wordt en later (op regel 11) haar man Jan weer met "Hoofd" ? wordt aangeduid.
De toedracht is mogelijk als volgt geweest:
Op 20.04.1906 (kolom 14, regel 1) is het gezin naar Düsseldorf verhuisd (kolom 15/16, regel 1); dus met Wilhelmina Catharina Maria, Geertruida en Jan.
Op 14.06.1907 keert Maria met de kinderen terug (kolom 12 en 13, regel 7. Zij wordt dan hoofdbewoner, tot haar man op 12.09.1907 terug komt (kolom 12 en 13, regel 11).
Zij gaat wonen in de Govert Flinckstraat op nummer 66 (zie nr. 15 op de kaart hieronder).
Vervolgens werden Cornelis en Christiaan nog geboren.
Ook op regel 11 is in kolom 11, waarin het beroep (werkman) was ingevuld, later het stempel "INV.WET" gezet, ten teken, dat hij een uitkering kreeg in het kader van de invaliditeitswet. De aantekening "Asd" [Amsterdam] 141352/745" ? in kolom 17 hoort hierbij.
"Rp. FIN." in kolom 14/15 betekent, dat hij een rijkspensioen van het Ministerie van Financiën ontving.
Tenslotte: De aantekening "gest. 9/203" in kolom 15 bij de kinderen staat voor een serie registers van bijvoorbeeld weeshuizen, bejaardenhuizen, schippers die op hun schip woonden enz.; deze serie had de naam Gestichten. Het gaat hier om bladzijde 203 van deel 9.
In kolom 14 staat dan telkens daarvoor de datum: 29.04.1912. Dus tweeëneenhalve maand na het overlijden van mijn grootmoeder werden de kinderen in een weeshuis geplaatst en wel vanuit het onderhuis van de 1e Weteringdwarsstraat nr. 63. (Zie de kaart hieronder bij nr. 18.)
Voor wat het waard is: Dit klopt met wat ik me herinner, namelijk, dat mijn Moeder vertelde, dat ze vanuit de Weteringdwarsstraat naar kinderhuis "Mirjam" moest verhuizen.
Ik vond een tekening van H. M. J. Misset uit 1906 van Bloemgracht 191-195 (later werden dat de nummers 191-197), gezien over de Lijnbaansgracht, die ik elders op de website heb gezet. In het hoekhuis zit bakkerij "De drie gloeiende ovens". Op nummer 193 staat in de gevel: "VEREENIGING MIRJAM DOORGANGSHUIS". Hier werden de kinderen wellicht tijdelijk ondergebracht, voordat ze door een gezin in Apeldoorn werden opgenomen.
Alle namen waren nu doorgehaald op die van mijn grootvader na; hij bleef alleen achter.
Volgens de hieronder staande kaart onder nr. 19 werd hij op dezelfde datum - 29.04.1912 - ingeschreven in het Schippersregister op het schip van J.J. Rad ?.